Ποικιλίες και υποκείμενα της αμυγδαλιάς

Ποικιλίες

Σήμερα όλες οι χώρες που ασχολούνται με την αμυγδαλοκαλλιέργεια έβαλαν σαν πρώτο στόχο τους να βρουν τις ποικιλίες που ταιριάζουν καλύτερα στις διάφορες εδαφοκλιματικές συνθήκες της κάθε περιοχής τους. Όλες οι ποικιλίες έχουν βέβαια πλεονεκτήματα, αλλά έχουν και μειονεκτήματα. Πρέπει να γνωρίζουμε πολύ καλά, αν είναι δυνατόν, όλες τις ιδιότητες μιας ποικιλίας, ώστε να μπορούμε, με την κατάλληλη τοποθέτησή της στο ενδεδειγμένο περιβάλλον και με τις πρέπουσες μεταχειρίσεις, να αξιοποιήσουμε κατά το δυνατόν τα προσόντα της και να αποφύγουμε την εκδήλωση των αδυναμιών της. Καλό είναι να υπάρχουν σε χρήση όσο το δυνατό λιγότερες ποικιλίες, για να αποφεύγεται η σύγχυση και να διευκολύνεται η τυποποίηση. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί, ότι είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, μια ποικιλία να μπορέσει να προσαρμοστεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφοκλιματικών συνθηκών με τον ίδιο βαθμό επιτυχίας.

Οι ποικιλίες κατατάσσονται με διάφορα κριτήρια όπως τη σκληρότητα του κελύφους ( σκληρό, ημίσκληρο και αφράτο), την περιεκτικότητα του καρπού σε ψίχα, την εποχή άνθησης ( πρωιμανθείς, οψιμανθείς) .

Παρακάτω, γίνεται λόγος για 3 ποικιλίες, τις

Texas, Ferragnes και Ferraduel.

1. Texas: Είναι η κύρια καλλιεργούμενη ποικιλία στη χώρα μας, είναι αμερικάνικης προέλευσης, ημίσκληρη και οψιμανθής, κατάλληλη για τη Βόρεια Ελλάδα. 1 Η καλλιέργειά της είναι πιο επισφαλής σε ορεινές περιοχές, όπου οι θερμοκρασίες συχνά την άνοιξη πέφτουν σε χαμηλά επίπεδα.2 Παράγει καρπό μετρίου μεγέθους με αναλογία ψίχας 46.2%. Καλοί επικονιαστές της θεωρούνται η Ρέτσου και η Truoito. Ο καρπός της συγκομίζεται μέσα Σεπτεμβρίου. 1 Πολλές φορές οι βροχές ζημιώνουν το χρωματισμό του καρπού και η αποξήρανση δυσχεραίνεται. Στις αποφλοιωτικές μηχανές αποφλοιώνεται καλά, εκτός αν αφεθεί να ξεραθεί και να κολλήσει το περικάρπιο πάνω στον καρπό. 3 Παρουσιάζει υψηλό ποσοστό διπλών σπερμάτων (21.5%) και αυτό είναι μειονέκτημα της ποικιλίας αυτής. 1

Έδαφος: Το βασικό σφάλμα που έγινε σ’ αυτήν την ποικιλία είναι ότι δεν περιορίστηκε η καλλιέργειά της μόνο στα γόνιμα και ποτιστικά εδάφη, όπου μπορεί να ευδοκιμήσει, αλλά φυτεύτηκε και σε εδάφη μέτριας γονιμότητας ακόμα και σε πτωχά, χωρίς πότισμα. Η ποικιλία πρέπει να περιοριστεί στα γόνιμα ποτιστικά εδάφη και μάλιστα στις περιπτώσεις αυτές να εμβολιάζεται πάνω σε υποκείμενο ροδακινιάς όπου το δέντρο γίνεται πιο μέτριο στην ανάπτυξη, δεν παίρνει πολύ ύψος και καρποφορεί πιο κανονικά και σταθερά.

Διαμόρφωση: Το δέντρο της ποικιλίας αυτής είναι αρκετά ορθόκλαδο και έχει μια ισχυρή τάση να μεγαλώνει πολύ σε ύψος. Αλλά τα δέντρα που αποκτούν πολύ ύψος γρήγορα, φαίνεται, εξαντλούνται και δε μπορούν να συγκρατήσουν στα κάτω τμήματά τους τον καρπό. Χρειάζονται λοιπόν κατά τη διαμόρφωση του σχήματος στη μικρή ηλικία άνοιγμα των βραχιόνων μέχρι να πάρουν μια κατεύθυνση ελαφρώς πλάγια. Επίσης δεν πρέπει να αφεθούν να πάρουν πολύ ύψος. Αφού πάρουν το κανονικό τους ύψος πρέπει να αρχίσει το κόψιμο των κορυφών σε ένα πλάγιο βλαστό. Τα πρώτα χρόνια πρέπει να εφαρμόζεται ένα μέτριου βαθμού κλάδεμα., το οποίο γίνεται πιο ισχυρό όσο το δέντρο ενηλικιώνεται. Ακλάδευτα δέντρα γερνάνε γρήγορα. Αυστηρά κλαδέματα δημιουργούν λαίμαργους.

Άρδευση-Λίπανση: Άλλο σοβαρό σημείο που πρέπει να προσεχτεί στην ποικιλία αυτή είναι η εφαρμογή του πρώτου ποτίσματος. Αν εξαιρέσουμε τα πολύ γόνιμα εδάφη που συγκρατούν υγρασία και τις πολύ βροχερές χρονιές κατά την περίοδο του Απριλίου-Μαΐου, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις το πότισμα πρέπει να αρχίζει, ανάλογα με την περιοχή, από τα τέλη Απριλίου ως τις αρχές Μαΐου. Αυτό ίσως συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό της καρπόπτωσης που αποτελεί το πιο σοβαρό μειονέκτημα της ποικιλίας αυτής. 3 Τα αίτια των καρποπτώσεων είναι πολλά: Ελλείψεις θρεπτικών στοιχείων, έλλειψη εδαφικής υγρασίας και μεγάλες και απότομες μεταβολές θερμοκρασιών. 2 Απαιτεί πλούσιες λιπάνσεις και είναι πολύ ανθεκτική στις αρρώστιες με εξαίρεση τη σκωρίαση στην οποία είναι μετρίως ανθεκτική αυτή όμως αποτελεί τοπικό πρόβλημα. 3

2. Ferragnes: Είναι ποικιλία Γαλλικής προέλευσης. Η ποικιλία Ferragnes καλλιεργείται σήμερα σ’ όλες τις χώρες τις Μεσογείου σαν κύρια ποικιλία. Βασικά της προσόντα η όψιμη άνθησή της, η υψηλή της παραγωγικότητα, η πολύ καλή ποιότητα της ψίχας, η αντοχή της σε ασθένειες όπως το πολύστιγμα, η οποία πλήττει τα δέντρα του Ν. Μαγνησίας. 2 Είναι δέντρο ζωηρό, μπαίνει γρήγορα στην καρποφορία και είναι παραγωγικό. Παράγει καρπούς μέσου μεγέθους, σκληροκέλυφους και επειδή ανθίζει αργά είναι κατάλληλη για τη Β. Ελλάδα. Ανθίζει 7 περίπου ημέρες μετά την Texas. Καλοί επικονιαστές είναι οι ποικιλίες Ferraduel, Ai, Φύλλις και Ρέτσου. Συγκομίζεται περίπου 19 ημέρες πριν από την Texas και έχει αναλογία ψίχας 34,2%. 1 Δημιουργεί πολλά καρποφόρα όργανα, ακόμα και σε χοντρούς βλαστούς. Επειδή καρποφορεί πάνω σε ημιμόνιμα καρποφόρα όργανα (ροζέτες) έχει την τάση να παρενιαυτοφορεί. Παρατηρήθηκε ότι παρουσιάζει μια καρπόπτωση από τα μέσα Απριλίου ως τις αρχές Μαΐου. Η αποφλοίωση στο μηχανικό αποφλοιωτήρα είναι τέλεια.. 3

Έδαφος: Έχει την τάση να εμφανίζει αυλακώσεις στη μια πλευρά γι’ αυτό πρέπει να καλλιεργείται σε κάπως γόνιμα ή ποτιστικά εδάφη. Έτσι αποκτά πολύ καλή ποιότητα ψίχας. Πρέπει να συνεχίσει να φυτεύεται ιδίως όπου υπάρχουν κίνδυνοι από όψιμους παγετούς και ακόμα όπου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα από την πολύστιγμα. 3 Προσαρμόστηκε πολύ καλά σε περιοχές με μεγάλα υψόμετρα.. 2

Ανθεκτικότητα: Το δέντρο παρουσιάζει μια σχετικά μικρή ευπάθεια στη μονίλια, αλλά έχει πολύ μεγάλη αντοχή στην πολύστιγμα. 3 Αντοχή παρουσιάζει επίσης στο έντομο «ευρύτομο». Δέντρα αυτής της ποικιλίας σε ορεινή περιοχή της Κοζάνης, όπου το έντομο προκαλεί μεγάλες καταστροφές, ελάχιστη μόνο προσβολή παρουσιάζουν επί 15 χρόνια χωρίς ψεκασμό. Στις έντονες μεταβολές των θερμοκρασιών ανθίσταται ικανοποιητικά με μικρές μόνο απώλειες καρπών.

Κλάδεμα:Ως καρποφορούσα επί ημιμονίμων καρποφόρων οργάνων, χρειάζεται κλάδεμα τμηματικής ανανέωσης . 2

3. Ferraduel: Οψιμανθής ποικιλία, πολύ παραγωγική.

Είναι ποικιλία μικρότερης δυναμικής, με τάση πολλές φορές παρενιαυτοφορίας και με ποσοστό ψίχας μικρότερο κατά 7% περίπου από τη Ferragnes. Εκείνο που διαπιστώθηκε σε ένα πειραματικό αντοχής υποκειμένων στην ξηρασία, ήταν η μεγάλη αντοχή της στην ξηρασία, αντοχή πολύ μεγαλύτερη αυτής που παρουσίασε η Ferragnes, ακόμη και στα πιο ανθεκτικά υποκείμενα. 2

Υποκείμενα

Στην επιτυχία μιας καλλιέργειας αμυγδαλιάς μετά την ποικιλία, ακολουθεί το υποκείμενο. Η παραγωγικότητα των δέντρων εξαρτάται βέβαια από την ποικιλία, επηρεάζεται όμως σημαντικά και από το υποκείμενο.

Πολλά προβλήματα εχθρών και ασθενειών του εδάφους που μπορούν να επηρεάζουν σοβαρά την πορεία μιας καλλιέργειας, αντιμετωπίζονται επιτυχώς με τη χρήση κατάλληλων υποκειμένων. Οι νηματώδεις και ο καπνώδης αποτέλεσαν σοβαρά προβλήματα σε πολλές περιπτώσεις. Οι ασθένειες του λαιμού, ο βακτηριακός καρκίνος, οι σηψιρριζίες, συχνά αντιμετωπίζονται με τη χρήση κατάλληλου υποκειμένου. Εδάφη με μικρή ικανότητα συγκράτησης υγρασίας, μπορούν να αξιοποιηθούν ικανοποιητικά με τη χρήση κατάλληλου υποκειμένου.

Τα κύρια υποκείμενα που χρησιμοποιούνται είναι δύο, το σπορόφυτο αμυγδαλιάς και το αμυγδαλοροδάκινο GF677 2:

Γενικά τα σπορόφυτα αμυγδαλιάς δίνουν δέντρα ζωηρά που αντέχουν στην ξηρασία του εδάφους περισσότερο από τα άλλα υποκείμενα, καθώς και στα ασβεστούχα εδάφη. Ζουν επίσης πολλά χρόνια. Όλα τα σπορόφυτα αμυγδαλιάς παρουσιάζουν μια μεγαλύτερη ευπάθεια στις αρρώστιες του λαιμού, που οφείλονται στο μύκητα Phytophthora καθώς και στα βαριά εδάφη. Τα σπορόφυτα της αμυγδαλιάς είναι ενδεδειγμένα κυρίως για ξηρικές καλλιέργειες ή και για αρδευόμενες σε πολύ φτωχά χαλικώδη ή αμμώδη εδάφη, όπου εκτός του ότι αντέχουν στις συνθήκες έλλειψης υγρασίας. Όλες οι ποικιλίες αμυγδαλιάς παρουσιάζουν καλή συγγένεια με τα σπορόφυτα και τα δέντρα μπορούν να ζήσουν γύρω στα 70 χρόνια. 3 Τα πικραμύγδαλα, που θεωρούνται πλεονεκτούντα, είναι γνωστό ότι παρουσιάζουν αντοχή σε διάφορα έντομα όπως ο καπνώδης καθώς και σε τρωκτικά. Από διάφορες επιλογές που πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες χώρες, η Ελληνική «Δραπανωτά» θεωρείται από τα καλύτερα υποκείμενα, ιδίως στον τομέα αντοχής στην ξηρασία. Το Ιταλικό υποκείμενο Μ51 και το Ελληνικό «Δρεπανωτό» κατέλαβαν τις πρώτες θέσεις. 2
Το υποκείμενο αμυγδαλοροδακινιάς GF677 είναι πολύ ζωηρό, αντέχει πολύ σε ασβεστούχα εδάφη, μέχρι 12% ενεργού ασβεστίου και μέχρι 25% ανθρακικού ασβεστίου. Η αντοχή του βέβαια είναι μικρότερη από αυτή των σποροφύτων αμυγδαλιάς. Σε υγρά εδάφη αντέχει περισσότερο από τη ροδακινιά. Είναι ευαίσθητο στους νηματώδεις αλλά ανθεκτικό στο βακτηριακό καρκίνο και την αργυροφυλία. Τα δέντρα που αναπτύσσονται πάνω σε αυτό το υποκείμενο μπαίνουν γρήγορα στην καρποφορία. Πολλαπλασιάζεται αγενώς με μοσχεύματα που απαιτούν υδρονέφωση. Προσφέρεται για επαναφύτευση χωραφιών στα οποία προϋπήρχε καλλιέργεια ροδακινιάς. 3 Τα αμυγδαλοροδάκινα έδειξαν υπεροχή έναντι των σποροφύτων και ιδίως στην αντοχή τους στην ξηρασία λόγω του εκτεταμένου ριζικού συστήματος που αναπτύσσουν. Από μια πρόσφατη έρευνα όπου δοκιμάστηκαν 6 υποκείμενα αμυγδαλοροδάκινων και 2 σποροφύτων αμυγδαλιάς για την αντοχή τους στην ξηρασία, το πλέον ανθεκτικό αποδείχθηκε το Ισπανικό GN22. Το υποκείμενο αυτό παρουσιάζει υψηλή δυναμικότητα, καθιστώντας τα δέντρα ιδιαίτερα παραγωγικά και επιπλέον είναι ανθεκτικό στους νηματώδεις. Είναι το υποκείμενο προς το οποίο πρέπει και η χώρα μας να στρέψει την προσοχή της παρόλο που δεν υπάρχει διαθέσιμο αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα.
Τελευταία σε άλλες χώρες άρχισαν να χρησιμοποιούνται και άλλα υβρίδια όπως της κορομηλιάς με τη ροδακινιά, της κορομηλιάς με την αμυγδαλιά. Λίγα δέντρα Ferragnes που εμβολιάσθηκαν στο τελευταίο και φυτεύτηκαν σε έδαφος βαρύ της Μακεδονίας, έδειξαν πολύ καλή προσαρμογή στο έδαφος, καθώς και πολύ καλή συγγένεια με την ποικιλία Ferragnes. Τέλος, τα δέντρα ήταν μέτριας ζωηρότητας.

Πηγή: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας